Hibe Programları

1-) TÜBİTAK AR-GE HİBE DESTEKLERİ: TÜBİTAK Firmaların yeni ürün üretme, mevcut bir ürünü iyileştirme, geliştirme, yeni üretim teknolojileri geliştirme çalışmalarına,  proje bazlı olarak geri ödemesiz HİBE şeklinde destek vermektedir. Bu kapsamda KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ve Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı başlıklı iki program yürürlüktedir.

  KOBİ Ar-Ge Başlangıç Destek Programı ülke sanayinin %98’ini oluşturan KOBİ’leri Ar-Ge projesi yaptırmaya özendirmek için bu firmalar tarafından sunulan 500.000 TL bütçe ve 18 ay süre ile sınırlı ilk beş projenin geri ödemesiz olarak TÜBİTAK tarafından desteklenmesi amaçlanmıştır.

  Projelere program kapsamında sağlanacak desteklerle KOBİ’lerin, teknoloji ve yenilik kapasitelerinin geliştirilerek daha rekabetçi olmaları, sistematik proje yapabilmeleri, katma değeri yüksek ürün geliştirebilmeleri, kurumsal araştırma teknoloji geliştirme kültürüne sahip olmaları, ulusal ve uluslararası destek programlarında daha etkin yer almaları hedeflenmektedir.

  Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı ile de KOBİ statüsünün dışında kalan Büyük Sanayi Şirketlerinin ve ilk iki projesi KOBİ Ar-Ge Başlangıç Programı ile desteklenen KOBİ’ lerin Ar-Ge nitelikli proje harcamalarının bütçe sınırı olmaksızın %60’a varan oranlarda geri ödemesiz (hibe) olarak desteklenmesi amaçlanmaktadır.

  Destekten yararlanabilecek Ar-Ge projesinin aşağıdaki faaliyet aşamalarından tamamını veya bir kısmını içermesi beklenir:

• Kavram geliştirme,

• teknolojik/teknik ve ekonomik yapılabilirlik etüdü,

• geliştirilen kavramdan tasarıma geçiş sürecinde yer alan laboratuar ve benzeri çalışmalar,

• tasarım, tasarım geliştirme ve tasarım doğrulama çalışmaları,

• prototip üretimi,pilot tesisin kurulması,

• deneme üretimi ve tip testlerinin yapılması,

• Ar-ge projesi kapsamında yer alan makine, ekipman, hammadde, kalıp, yazılım, yayın, analiz, danışmanlık giderleri desteklenmektedir.

2) BÖLGESEL KALKINMA AJANSLARI HİBE DESTEĞİ: Bölgesel ekonomik kalkınma ve sosyal gelişme alanında yaşanan yapısal dönüşümün ve sürdürülebilir kalkınmanın en önemli kurumları arasında yer alacak olan “kalkınma ajansları” Devlet Planlama Teşkilatı (DPT) koordinasyonunda kurulmaya ve faaliyete geçmeye başlamıştır. Bölgesel Kalkınma Ajansları, bölgelerinin ekonomik olarak kalkınmasını sağlamak amacıyla STK’ lara ve KOBİ’lere %50 oranında geri ödemesiz hibe desteği vermektedir. Bu destek üretim araçlarının modernizasyonu, kalitesinin geliştirilmesi, kapasite artırma, Ar-Ge, personelin eğitilmesi gibi tüm işletmelerin yararlanabileceği geniş bir alandadır. Kalkınma ajansları bölgelerinin ihtiyaçları doğrultusunda her yıl yeni destek programı açmaktadır.

3) KOSGEB KOBİ DESTEKLERİ: Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı bir kamu kuruluşu olan KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı), Kobilerin, rekabet güçlerini ve teknolojik düzeylerini yükseltmek, ekonomiye katkılarını ve etkinliklerini artırmak, finansman güçlüklerine çözümler getirmek, bilgiye erişim imkanları sağlamak, yeni müteşebbisleri desteklemek amacıyla kurulmuştur. 2002 yılında KOSGEB veri tabanına sadece 4.000 işletme kayıtlıyken 2011 yılı itibariyle 620.000’i geçmiştir. KOSGEB kuruluşundan 2002 yılına kadar sadece 14 MİLYON liraya yakın destek sağlamışken, 2002 ile 2012 yılı arasında verilen destekler 400 MİLYON lirayı aşmıştır. KOSGEB desteklerinden ''Sanayi işletmelerinin'' yararlanacağına ilişkin ifade ''işletmeler'' şeklinde değiştirilerek kapsamı genişletilerek Ülkemiz ekonomisinin yaklaşık %99 oluşturan Kobilerin tamamına yakını hizmet sektörü dahil olmak üzere destek kapsamına alınmıştır. Yeni bir anlayışla çalışmaya başlayan KOSGEB geleneksel desteklerin yanında proje odaklı destekleri de devreye sokarak Kobilerin,  en büyük sorunu olan finansman sorunlarının çözümüne katkı sağlamaktadır.

- KOSGEB Genel Destek Programı:

Programın Amacı Ve Gerekçesi

• Proje hazırlama kapasitesi düşük KOBİ’ler ile KOSGEB hedef kitlesine yeni dahil olmuş sektörlerdeki KOBİ’lerin de mevcut KOSGEB desteklerinden faydalanması,

• KOBİ’lerin kaliteli ve verimli mal/hizmet üretmelerinin sağlanması,

• Mevcut KOSGEB desteklerinin revize edilerek daha fazla KOBİ’nin bu desteklerden yaygın şekilde faydalanması,

• KOBİ’lerin rekabet güçlerini ve düzeylerini yükseltmek amacıyla genel işletme geliştirme faaliyetlerinin teşvik edilmesi,

• KOBİ’lerin yurt içi ve yurt dışı pazar paylarını artırmak amacıyla tanıtım ve pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi.

-KOSGEB Ar-Ge ve İnovasyon Destek Programı:

Ar-Ge ve İnovasyon Programı kapsamında aşağıda yer alan konulardan en az birini içeren projeler desteklenir.

o yeni bir ürün/hizmet üretilmesi,
o ürün/hizmet kalitesi veya standardının yükseltilmesi,
o maliyet düşürücü ve standart yükseltici mahiyette yeni tekniklerin geliştirilmesi,
o üretim/hizmetle ilgili olarak yeni bir teknoloji geliştirilmesi,
o yeni bir süreç ve sistem geliştirilmesi.
Ar-Ge ve İnovasyon Programı kapsamındaki proje prototip geliştirilmesi amacıyla yapılmalıdır.

Ar-Ge ve İnovasyon Programında, proje süresi en az 12  ay, en çok 24 aydır.

Yatırım Destek Miktarı

Makine-Teçhizat, Donanım, Sarf Malzemesi, Yazılım Ve Tasarım Giderleri Desteği:
Proje iş planında yer alan ve Kurul tarafından uygun bulunan deneme amaçlı hammadde, makine, teçhizat, donanım, yazılım ve dışarıdan sağlanan hizmet/işçilik giderleri kapsamında; işletmeye geri ödemesiz olarak üst limit 100.000 TL, geri ödemeli olarak da üst limit 200.000 TL destek sağlanır.

Personel Gideri Desteği:
Projede çalışan personel giderleri karşılığı olarak, net ücret üzerinden aylık, lisans mezunlarına 1.500 TL, yüksek lisans mezunlarına 2.000 TL ve doktora mezunlarına 2.500 TL olmak üzere, toplam üst limiti 100.000 TL geri ödemesiz destek sağlanır. Desteklenecek personel sayısına, niteliğine ve süresine Kurul karar verir. Personel Gideri Desteği için yeni istihdam şartı aranmaz.

Proje Geliştirme Desteği (geri ödemesiz) :
Proje Geliştirme Desteği şu kalemlerden oluşmaktadır: Proje Danışmanlık Desteği ; en fazla 25.000 TL / Eğitim Desteği ; en fazla 5.000 TL / Sınai ve Fikri Mülkiyet Hakları Desteği ; en fazla 25.000 TL / Proje Tanıtım Desteği ; en fazla 5.000 TL / Yurtdışı Kongre, Konferans, Fuar Ziyareti, Teknolojik İşbirliği Ziyareti Desteği; en fazla 15.000 TL / Test, Analiz, Belgelendirme Desteği; en fazla 25.000 TL

- KOSGEB KOBİ Proje Destek Programı:
İşletmelerin; üretim, yönetim-organizasyon, pazarlama, dış ticaret, insan kaynakları, mali işler ve finans, bilgi yönetimi ve bunlarla ilişkili alanlarda sunacakları;

• İstihdam artırıcı,

• İhracat artırıcı,

• Pazar payı artırıcı,

• Verimlilik artırıcı,

• Maliyet düşürücü,

• Kapasite artırıcı,

• Ürün/hizmet kalitesi yükseltici,

• Bölgesel gelişim düzeyine katkı sağlayıcı,

• Kaynakların etkin kullanımını sağlayıcı,

• Kurumsallaşmaya yönelik,

• Müşteri memnuniyetini artırmaya yönelik projeleri desteklenir.

Örneğin iş süreçlerinin (üretim, stok takip, satın alma, satış, pazarlama v.b.) bilgisayar kontrollü yazılımlar ile iyileştirilmesi ve geliştirilmesi projeleri desteklenmektedir.

Program süresi: 6 -24 Ay
Desteğin üst limiti: 150.000 TL
Programın destek oranı: 1. ve 2. Bölgelerde % 50
                                        3. ve 4. Bölgelerde % 60

Desteklenecek Proje Giderleri

• Bu program kapsamında desteklenecek proje giderlerine Kurul karar verir. Ancak, arsa, bina, inşaat, tadilat, tefrişat ve benzeri, taşıt aracı, vergi, resim ve harçlar, sosyal güvenlik primleri, haberleşme giderleri, proje ile ilgili olmayan personel giderleri, enerji ve su giderleri, kira giderleri, finansman giderleri, proje ile ilişkilendirilmemiş diğer maliyetler desteklenmez.

• Personel giderleri yeni istihdam olması şartı ile net ücret (asgari geçim indirimi hariç) üzerinden desteklenir.

• Proje ile ilişkilendirilmiş makine-teçhizat, hammadde ve malzemeye ilişkin KOSGEB desteği, Kurul tarafından karar verilen toplam KOSGEB destek tutarının % 10’unu aşmayacak şekilde hesaplanır ve sabitlenir. Proje bütçe gerçekleşmesindeki değişiklikler bu tutarı değiştirmez.

• Proje kapsamında alınacak yazılım için sağlanacak KOSGEB desteği, yukarıda ifade edilen % 10 sınırlamasına dahil değildir.

• KOSGEB Desteğine esas makine-teçhizatın yeni olması şartı aranır.

 
4 )KIRSAL KALKINMA PROGRAMI HİBE DESTEĞİ:
Tarım Bakanlığı Kırsal Kalkınma Yatırımları Destekleme Programı ile tarımsal ve hayvansal ürünlerin işlenmesi, paketlenmesi, depolanması yatırım konularında yeni yatırımlara ve mevcut tesislerin kapasite artırımı çalışmalarına %50 hibe desteği sağlamaktadır. Tarımsal ve hayvansal sanayiyi geliştirmek amacıyla verilen bu hibe desteği ile sıfırdan yeni yatırımlar, mevcut faal olan veya olmayan tesislerin kapasite artırımı  ve teknoloji yenilenmesine yönelik yatırımlar, önceden başlamış yarım kalmış veya kısmen yapılmış yatırımların tamamlanmasına  yönelik  yatırımlar desteklenmektedir.

  Yine aynı program kapsamında olan Makine Ekipman Hibe Programı ile mibzer, balya, silaj, sulama ekipmanları gibi tarla içi ekipmanlar, arıcılık ekipmanları ve süt sağım ünitesi, soğutma tankı gibi hayvancılık ekipmanları ile soğuk hava donanımlı ticari araçların alımlarına yönelik olarak da %50 Hibe desteği sağlanmaktadır.

5) AVRUPA BİRLİĞİ HİBE DESTEKLERİ: Türkiye Cumhuriyeti’nin Avrupa Birliği’ne üyeliği sürecinde mali iş birliği kapsamında uygulanan ve uygulanacak olan katılım öncesi mali yardım programları bulunmaktadır. Bu AB Mali Yardımları  Avrupa Komisyonu tarafından, diğer aday ülkeler için olduğu gibi, her yıl Türkiye’ye de tahsis edilen hibe nitelikli yardımlardır. Türkiye’ye sunulacak AB mali yardımların temel amacı Türkiye’yi üyelik sonrası yapısal fonların programlaması, yönetimi ve uygulamasına hazırlamak olacaktır. Katılım Öncesi Mali Yardım Aracı (Instrument for Pre-Accession Assistance - IPA) olarak adlandırılan bu sistem çerçevesinde beş bileşen bulunmaktadır. Türkiye Cumhuriyeti bu beş programdan da yararlanabilecektir. Bu beş bileşen Kurumsal Kapasite Gelişimi, Bölgesel ve Sınır Ötesi İş birliği, Bölgesel Kalkınma, İnsan Kaynakları, Kırsal Kalkınmadır.  Beş bileşen kapsamında açılan Hibe Programları ile KOBİ’lere, Sivil Toplum Örgütlerine, Kamu Kurumlarına ve Yerel Yönetimlere proje bazlı olarak %90 dan %50 ye varan oranlarda mali yardımlar bulunmaktadır. Türkiye'ye 2007 – 2010 dönemi için ayrılan miktara bakacak olursak; bu dönemde tüm bileşenler kapsamında Türkiye'ye toplam 2. 256 Milyar Avro mali yardım verilecektir.

a) Bölgesel Kalkınma Bileşeni: Bileşen programlama çalışmaları, Bölgesel Rekabet Edebilirlik Ulaştırma, Çevre Operasyonel Programları çerçevesinde yürütülmektedir.
Bölgesel Rekabet Edebilirlik Operasyonel Programları ile sanayi altyapısının geliştirilmesi, İş ortamının geliştirilmesine yönelik finansal araçların geliştirilmesi, Ar-GE, yenilikçilik ve bilgi-iletişim teknolojileri, Turizm altyapısı ve Pazarlama faaliyetlerinin geliştirilmesi, Sanayi işgücünün arttırılması ve işletmeler arası işbirliğinin arttırılması, İşletmeler arası bilgi ağları ve kümelenme oluşumlarında farkındalığın sağlanması, Bilgi teknolojileri altyapısının geliştirtmesi ile bilgi ağlarının sağlanması, Yeni girişimcilerin ve kümelenmelerin desteklenmesi v.b konular desteklenmektedir. Programdan Kar amacı gütmeyen Kamu Kurumları, Belediyeler, STK’lar, Meslek Örgütleri, Organize Sanayi Bölgeleri , Teknoloji Geliştirme Merkezleri, Üniversiteler gibi kurumlar faydalanabilir.

Çevre Operasyonel Programı ile İçme suyu, Atık su, Entegre atık yönetimi sektörlerinde çevre altyapı projeleri finanse edilmektedir. Programdan yalnızca Belediyeler, İl Özel İdareleri Mahalli İdare Birlikleri gibi Kamu kurumları yararlanır.

Ulaştırma Operasyonel programı ile Demiryolu Karayolu ve Havayolu alt yapısının iyileştirilmesi amaçlanmaktadır.

b) İnsan Kaynakları Bileşeni Kapsamında: Söz konusu bileşen kapsamındaki programlama çalışmaları, İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi Operasyonel Programı başlığı altında yürütülmektedir. Kadın İstihdamının ve Girişimciliğinin Geliştirilmesi, Kız Çocuklarının Okullaştırılması, Genç İstihdamının Geliştirilmesi, Mesleki Teknik Eğitim v.b. gibi konuları içeren projeler desteklenir. STK’lar, meslek örgütleri, Sendikalar, Üniversiteler, Kamu Kurumları programa başvuru yapabilir.

c) Kurumsal Kapasite Gelişimi Bileşeni Kapsamında: AB Müktesebatına uyum ve kurumsal yapılanma, Topluluk Programı ve Ajanslarına Katılım, Hukuk devletinin ve demokratik kurumların güçlendirilmesi, Kamu yönetimi ve ekonomik alandaki reformların desteklenmesi, İnsan Haklarının ve temel özgürlüklerin korunması ve geliştirilmesi, Sivil toplumun geliştirilmesi ile ilgili projeler öncelikli olarak finanse edilecektir. 

d) Bölgesel ve Sınır Ötesi İş Birliği Bileşeni Kapsamında: Ekonomik faaliyetleri canlandırıcı küçük ölçekli altyapı (çevre, turizm gibi alanlarda, sınır ötesi sosyal ve kültürel bağların kuvvetlendirilmesi, Ortak ekonomik ve çevresel planlamayı destekleyen teknik yardım hizmetlerinin sağlanması ile ilgili projeler öncelikli olarak finanse edilecektir. 

e) Kırsal kalkınma Bileşeni Kapsamında : IPARD programı kapsamında Tarımsal işletmelerinin yeniden yapılandırılması ve yenilenmesi, Tarımsal ürünlerin işlenmesi ve pazarlanması, Kırsal altyapı, Kırsal ekonominin çeşitlendirilmesi, Üretici grupları, Çevre dostu üretim metotları v.b. konular desteklenir.